Zelfbeeld verhogen: Alles wat jij moet weten + 5 tips

2 juni 2022

Jouw zelfbeeld is van enorme invloed op de kwaliteit van je leven. Een positief zelfbeeld zorgt voor meer zelfvertrouwen, geluk en succes. Een negatief zelfbeeld kan leiden tot onzekerheid en somberheid. In dit artikel vind je 5 concrete tips om van je negatieve zelfbeeld af te komen.

Wat is zelfbeeld?

Zelfbeeld is de manier waarop jij naar jezelf kijkt. Het beeld wat je van jezelf hebt. Je hebt dit zelfbeeld over jezelf gevormd in de loop van je leven. Dit betekent niet dat dit een afspiegeling is van de realiteit en je ook echt zo bent. Een zelfbeeld kan, op grond van ervaringen, negatief zijn, maar ook positief. Dit kan in de loop der jaren wisselen.

De term ‘zelfbeeld’ klinkt alsof je dit beeld heel bewust voor ogen hebt, maar de mening die je over jezelf hebt is vaak juist (deels) onbewust. Je kunt een negatief zelfbeeld hebben zonder dat je dit weet. Een manier om hierachter te komen is om te gaan registreren hoe jij tegen jezelf praat. Of anders gezegd, hoe kritisch ben jij naar jezelf?

Het zelfbeeld is een verzameling van overtuigingen, gedachten en oordelen die je over jezelf hebt. Een optelsom van alles wat je hebt meegemaakt en verzameld over jezelf. Het omschrijft hoe je over jezelf denkt, voelt, of wat je van jezelf verwacht. Ons zelfbeeld heeft ook invloed op onze eigenwaarde. Wat vind jij jezelf waard?

Ontstaan van een zelfbeeld

Een zelfbeeld ontstaat op het moment dat je ter wereld komt en wordt beïnvloed door je omgeving en de manier waarop jij reageert op jouw omgeving. Dit laatste is vooral belangrijk om op te letten. Als jij bijvoorbeeld van nature een positieve instelling hebt, zal jij een andere conclusie trekken dan jouw zusje of broertje die een negatief beeld van de wereld heeft. Een voorbeeld:

De ouders van twee zusjes hebben een eigen bedrijf. Hierdoor zijn ze heel druk, er is soms ook de nodige stress, en ze hebben niet altijd tijd voor hun dochters. Het ene zusje komt tot de conclusie: ‘Wat fijn, ik krijg het vertrouwen en de vrijheid om zelf de wereld te ontdekken en mijn eigen dingen te doen.’ Het andere zusje trekt de conclusie: ‘Zie je wel, mijn ouders zijn er niet voor mij.’

Dit voorbeeld illustreert heel goed dat jouw kijk op de wereld van invloed is op de conclusies die jij trekt en daarmee dus ook over welke conclusies jij trekt over jezelf. De vraag is of jij een realistisch zelfbeeld hebt.

Positief zelfbeeld

positief zelfbeeld

Er zijn maar weinig mensen die enkel en alleen maar een positief zelfbeeld over zichzelf heeft. Toch zijn er genoeg mensen die een groot zelfvertrouwen hebben en daardoor overtuigd zijn van hun kwaliteiten. Alles wat op basis van het zelfvertrouwen wordt verkregen, bevestigt vervolgens weer het positieve zelfbeeld van de persoon.

Met een positief zelfbeeld kun je trots zijn op jezelf en jezelf complimenten geven. Je weet wat je kwaliteiten, vaardigheden en mogelijkheden zijn. Je bent vooral gericht op de mogelijkheden van een bepaalde situatie in plaats van de onmogelijkheden.

Negatief zelfbeeld

Als het beeld dat je van jezelf hebt niet positief is, dan noemen we dit een laag zelfbeeld, negatief zelfbeeld of een minderwaardigheidscomplex. Als je een laag zelfbeeld hebt, vind je het moeilijk om de goede eigenschappen van jezelf te zien en leg je de nadruk vooral op wat je niet bent of de dingen die je niet kunt of lukken.

Besef je dat jij hier zelf last van hebt? Dan hoef je niet direct op ‘psychologen’ te gaan googelen. Je bent niet de enige en je kunt hier zelf ook veel aan doen. De 5 tips die straks volgen, helpen jou daar zeker bij.

4 Oorzaken negatief zelfbeeld

Er kunnen diverse oorzaken een rol spelen bij het ontstaan van een negatief zelfbeeld, ook wel een minderwaardigheidscomplex genoemd. Het kan ook zijn dat een negatief zelfbeeld is ontstaan uit een combinatie van deze oorzaken.

Hieronder vind je een aantal oorzaken uitgelegd. Heb jij last van een negatief zelfbeeld? Ga dan voor jezelf na welke van deze oorzaken of nare ervaringen bij jou een rol hebben gespeeld. Op deze manier krijg je inzicht in het ontstaan van jouw eigen zelfbeeld.

Het is trouwens niet noodzakelijk om de oorzaak van je negatieve zelfbeeld te weten om er mee af te rekenen. Vaak vinden mensen het wel waardevol om te begrijpen waar hun negatieve zelfbeeld vandaan komt en wat de oorzaken zijn.

1. Invloed van ouders

zelfbeeld ouders

Allereerst heeft de relatie die je met je ouders hebt of hebt gehad een grote invloed op hoe je over jezelf denkt. Je zelfbeeld kan een deuk oplopen als bijvoorbeeld één of beide ouders psychische klachten hebben of kampen met een verslaving of ziekte. Ook een scheiding kan flinke impact hebben op een kind.

Al dit soort zaken uit je verleden kunnen ervoor zorgen dat je (onbewust) het gevoel krijgt dat je niet belangrijk bent en dat jouw wensen en grenzen er niet toe doen. En dat is natuurlijk heel bepalend. Bovendien herhalen deze patronen zich soms met toekomstige partners, wat ook een negatieve impact op jouw zelfbeeld kan hebben.

2. Pesten en foute vrienden

Gepest worden kan je zelfbeeld flink aantasten. Je moet wel heel stevig in je schoenen staan om niet beïnvloed te worden door pesters die je dag in dag uit vertellen dat je niet leuk of goed genoeg bent. Ook als je een liefdevol thuis hebt, is de kans groot dat je er toch iets van gaat geloven. De impact van pesten is groot en kun je de rest van je leven met je meedragen.

Verkeerde vriendschappen kunnen eveneens afbreuk doen aan je zelfbeeld. Dat is vooral een uitdaging als jij aan een beter zelfbeeld wilt gaan werken. Mensen kunnen moeilijk met dat soort veranderingen omgaan en proberen je naar beneden te halen of klagen dat je zo bent veranderd. Of ze doen jouw succesjes teniet door ze minder speciaal te maken, in plaats van jou de waardering te geven die je verdient.

3. Social media

Het is algemeen bekend dat social media een invloed hebben op ons zelfbeeld, en niet alleen bij jongeren. Mensen kunnen hun eigen leven waardeloos gaan vinden, omdat ze alleen maar zien dat iedereen allemaal geweldige dingen plaatst. Of omdat ze zich meten aan het aantal likes dat ze krijgen.

Je vergeet dan al snel dat ook die mensen wel eens een rotdag hebben. Je ziet dat anderen allemaal leuke dingen doen en er knap uitzien door allerlei filtertjes. Je kunt je dan af gaan vragen wat jij niet goed doet. Is jouw leven te saai? Ben je niet sociaal genoeg? Zie je er wel goed genoeg uit? Dit kan je erg onzeker maken.

Reclames kunnen hetzelfde effect hebben. Knappe mensen met epische levens vol aantrekkelijke vrienden. Wie heeft dat nou? Jij in ieder geval niet.

4. Cultuur

cultuur zelfbeeld

Misschien iets waar je niet zo snel aan zou denken is de invloed van de Nederlandse cultuur. Dit is één van de oorzaken die niet altijd mee helpt om een stevig zelfbeeld te krijgen. Je kent de gezegden wel zoals ‘Niet naast je schoenen lopen’, ‘Niet je kop boven het maaiveld uitsteken’ en ‘Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’.

Trots zijn op jezelf wordt doorgaans niet gewaardeerd. Daarbij is ‘het goed doen’ de norm. Als je het goed doet, is dat geen compliment waard. Je hoort het alleen als er iets misgaat.  De nadruk ligt vooral op wat er allemaal nog beter kan. Waardoor we onze sterke kanten soms vergeten.

Zo wordt het beeld in stand gehouden dat het allemaal maar normaal is wat we doen en dat we nooit echt goed genoeg zijn. Voor sommige mensen zal dit een uitdaging bieden, maar als je een wankel zelfvertrouwen hebt, levert dit alleen maar bewijs dat je inderdaad niet goed genoeg bent. Hierdoor kom je makkelijk in een negatieve spiraal.

Gevolgen van een negatief of positief zelfbeeld

Mensen met een laag zelfbeeld kijken vaak naar zichzelf door een negatief filter. Ze leggen de focus op wat zij denken dat mis is met hen en op wat ze allemaal verkeerd denken te doen. Deze zaken worden uitvergroot en er wordt erg zwaar aan getild.

Zo kan het zijn dat een gebeurtenis die door iemand met een positief zelfbeeld als neutraal of prettig zou worden ervaren, voor iemand met een negatief zelfbeeld onprettig en misschien zelfs wel bedreigend aanvoelt.

Zelfs bij positieve ervaringen ligt het gevaar op de loer dat zij die gebeurtenis alsnog een negatieve draai geven of op zijn minst afzwakken. Je kunt dus wel nagaan dat jouw zelfbeeld een grote invloed kan hebben op je leven en welzijn.

En dan is er nog de invloed van je zelfbeeld en de manier waarop je jezelf in relaties ziet. Dit gaat over de innerlijke vraag ‘Mag ik er zijn?”. Met betrekking tot anderen gaat het over ‘Vinden anderen mij wel aardig of goed genoeg’? Als je het moeilijk vindt om op jezelf te vertrouwen en je eigen keuzes te maken, dan leidt dit tot een voorwaardelijk zelfbeeld.

Afhankelijkheid en kritiek

negatief zelfbeeld

De kans is dan groot dat jij denkt dat je eerst aan voorwaarden moet voldoen om erbij te horen, iets presteren of iets voor een ander doen. Nu is dit op zich niet negatief, je bereikt hier ook veel mee. Maar als het hiervan afhangt of jij je goed voelt, dan ben je afhankelijk van anderen voor je gevoel.

En als je dan kritiek krijgt, dan kan dit een negatieve invloed hebben op je zelfbeeld. Je zegt dan misschien tegen jezelf ‘Zie je nou wel dat ik het nooit goed doe?’ En hierdoor word je negatieve zelfbeeld versterkt. En zo wordt het een vicieuze cirkel waar je liever niet in wil zitten.

Iemand met een positief zelfbeeld zal eerder een onvoorwaardelijk zelfbeeld hebben. Hij heeft genoeg zelfvertrouwen om zijn eigen keuzes te maken en daar ook achter te (blijven) staan. Ongeacht wat de (kritische) mening van anderen is. En dat niet alleen, zij vertrouwen op hun positieve eigenschappen waardoor ze snel geneigd zijn zich verder te ontwikkelen.

Een positief zelfbeeld leidt ook vaak tot een positieve eigenwaarde. Dit zorgt ervoor dat je lekker in je vel zit, jezelf waardeert, dat je je geliefd voelt, dat je er mag zijn gewoon vanwege wie je bent.

Verbeter je negatieve zelfbeeld met deze 5 tips

Wil jij meer zelfvertrouwen, geluk en succes? Wil jij met die negatieve gedachten over jezelf afrekenen en lekker in je vel zitten? Met onderstaande 5 tips kun je direct aan de slag om je negatieve zelfbeeld te verbeteren.

De eerste belangrijke stap is dat je je er bewust van bent dat jij verantwoordelijk bent voor hoe jij denkt over jezelf. Een ander kan jouw zelfbeeld niet veranderen, dit zal je écht zelf moeten doen. Dus je zult aan het werk moeten voor een positiever zelfbeeld.

Tip 1: Verander het verhaal

Hoe jij denkt over jezelf, wordt al bepaald vanaf je geboorte. Vooral je omgeving speelt hier een grote rol in. Wanneer je vaak van mensen hoort dat je er anders uitziet dan anderen, ga je dat zelf ook geloven. Door deze vervelende ervaringen ontwikkel je al snel een negatief zelfbeeld. Dat zelfbeeld is onlosmakelijk verbonden aan je zelfvertrouwen.

Om dit beeld te kunnen veranderen, moet je eerst begrijpen waar het vandaan komt. Naar wie luister je? En welke sociale regels van buitenaf vorm je om tot eigen richtlijnen? Zodra je inziet dat dit negatieve zelfbeeld is aangeleerd, kun je dit ook ontleren. Kun je je bijvoorbeeld nog een tijd herinneren waarin je nog geen negatief zelfbeeld had? Bedenk wat je toen prettig vond aan wie je was en streef ernaar om meer naar dit beeld van jezelf te leven.

Tip 2: Houd op met jezelf te vergelijken met anderen

vergelijken met anderen voor je zelfbeeld

In elk aspect van jouw leven is er altijd wel iemand op deze planeet die beter of meer capabel is dan jij. Het is niet eerlijk naar jezelf toe om jezelf te vergelijken met anderen. Met vergelijken ontwikkel je een ‘minderwaardigheidscomplex’ en pijnig je jezelf onnodig. Maak juist je eigen leven de maatstaf van wat het beste is en niet dat van iemand anders.

Hoe? Elke keer wanneer je ergens beter in wordt, of dat je hebt voorkomen om bepaalde fouten te maken, herinner dan jezelf eraan, dat je vooruitgang boekt. En besef dat er ook altijd andere mensen zijn die juist naar jou kijken en waardering hebben voor dingen die jij doet, terwijl je dat zelf vaak niet eens beseft omdat het voor jou makkelijk is.

Tip 3: Praat erover met anderen

Het klinkt misschien een beetje eng, maar het delen van jouw onzekerheden met anderen kan heel positief uitpakken. Door erover te praten ontdek je waarschijnlijk dat anderen dezelfde onzekerheden hebben als jij en leer je hoe zij ermee omgaan.

Ook kan jij bij het bespreken van je eigen onzekerheden ontdekken dat anderen jou niet op die manier ervaren en je juist heel sterk vinden overkomen. In de praktijk ligt de werkelijkheid verrassend vaak anders dan jij denkt. Zo kan je zelfvertrouwen groeien en breek je stukje bij beetje dat negatieve zelfbeeld in je hoofd af.

Tip 4: Schrijf je gedachten op

schrijven van gedachten over zelfbeeld

Elke dag praat je tegen jezelf in je brein, ook over jezelf. Wist je dat wij per minuut gemiddeld zo’n 45-50 gedachten hebben? Een hoop positieve en negatieve gedachten schieten voorbij. Door gedurende of aan het eind van de dag aantekeningen over je gedachten te maken, kun je je gedachten ordenen.

Maak de balans op: wat voor negatieve gedachten schoten er door je hoofd? En welke positieve? Hierdoor kan het je bijvoorbeeld opvallen dat je vaak negatief bent. Met het bijhouden van de gedachten moedig je jezelf aan niet alleen naar de negatieve, maar ook naar de positieve gedachten te kijken.

Je leert jezelf hierdoor positiever te denken. Hou deze aantekeningen een langere periode vol. Het is de moeite waaard. Zo kun je nagaan of je over een bepaalde periode positiever over jezelf bent gaan denken. Het kan hierbij helpen door naast je aantekeningen elke dag een cijfer tussen 1 en 10 te geven.

Tip 5: Daag je gedachten uit

Valt het je na het bijhouden van de aantekeningen op dat je vaak negatief denkt? Pas dan de truc toe om je gedachten uit te dagen. Is een bepaalde gedachte logisch? Is de gedachte echt waar? Is dit gebaseerd op feiten of maak je jezelf iets wijs? Door er zo naar te kijken, ontdek je welke gedachten irrationeel zijn en hoe deze gedachten bepaalde emoties veroorzaken.

Tenslotte

Een negatief zelfbeeld verbeteren kost tijd en doorzettingsvermogen. Met deze tips kun je hier zelf aan werken. Blijft het lastig voor je of komt het weer terug? Dan kan een coach je hierbij helpen zodat jij je doelen sneller bereikt. Meer succes, geluk en energie! Zet jouw negatieve zelfbeeld om naar een positief zelfbeeld.

@bassmeetsmji

Bas Smeets

CEO & Impact coach
Bas Smeets is de CEO en oprichter van Maak Jouw Impact. Sinds 2010 helpen zijn team en hij zelfbewuste professionals hun échte passie te vinden en om te zetten naar een succesvol eigen bedrijf als dienstverlenend- of kennisondernemer via de Identity Driven Entrepreneurship (IDE) Methode.

Dit zegt de community

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Nu Populair.

Stress door werk
Stress door werk

Iedereen heeft wel eens stress door werk. Gezonde stress ervaren is niet erg. Maar als je continu stress ervaart, kan dit grotere psychische en lichamelijke problemen veroorzaken. Leer de symptomen en oorzaken herkennen. Dan kun op tijd ingrijpen en een burn-out...

Mindset

Stress door werk

Iedereen heeft wel eens stress door werk. Gezonde stress ervaren is niet erg. Maar als je continu stress ervaart, kan dit grotere psychische en lichamelijke problemen veroorzaken. Leer de symptomen...

Je passie vinden, zo doe je dat
Je passie vinden, zo doe je dat

In onze drukke levens is het gemakkelijk om vast te raken in de dagelijkse sleur, waardoor we soms vergeten wat ons echt drijft en gelukkig maakt. Je passie vinden is een bevrijdende reis die je leven kan 180 graden kan omgooien, je een doel kan geven en je kan...

Passie

Je passie vinden, zo doe je dat

In onze drukke levens is het gemakkelijk om vast te raken in de dagelijkse sleur, waardoor we soms vergeten wat ons echt drijft en gelukkig maakt. Je passie vinden is een bevrijdende reis die je...

Zelfstandig coach worden? Dit moet je weten
Zelfstandig coach worden? Dit moet je weten

Voel jij, net als velen in deze tijd de drang om anderen te helpen als coach en hen te begeleiden op hun levenspad of met een specifieke uitdaging? Een carrière als zelfstandig coach geeft veel voldoening en vervulling. Als coach kun je bijdragen aan de persoonlijke...

Ondernemen

Zelfstandig coach worden? Dit moet je weten

Voel jij, net als velen in deze tijd de drang om anderen te helpen als coach en hen te begeleiden op hun levenspad of met een specifieke uitdaging? Een carrière als zelfstandig coach geeft veel...

Pin It on Pinterest

Share This