Wanneer je het niet meer naar je zin hebt op je werk, kun je een andere baan zoeken. Maar soms is het lastig om een overstap te maken, bijvoorbeeld om dat je nergens anders zulke goede arbeidsvoorwaarden krijgt als bij je huidige werkgever. Dan kan jobcraften een goed alternatief zijn. Hieronder lees je wat het is en wat het voor jou kan betekenen.

Vormen van jobcraften

Jouw baan kan op verschillende manieren worden aangepast om het beter te maken. Oftewel, jobcraften. Het hangt er natuurlijk van af wat voor jou het belangrijkste is. Hieronder vind je verschillende vormen van jobcrafting. Je kunt ook verschillende vormen combineren om jouw baan helemaal te optimaliseren.

Relationeel craften

Relationeel craften heeft invloed op de interacties en relaties die je hebt op het werk. Nieuwe werkrelaties worden aangegaan of stopgezet. Dat kan met contacten binnen en buiten de organisatie.

Bijvoorbeeld door meer, minder of andere relaties te onderhouden of te gaan werken in een nieuw of anders samengesteld team

Contextueel craften

Contextueel craften gaat over het aanpassen van de werkplek, het materiaal waar je mee werkt, de omgeving of de werktijden. Wellicht is (gedeeltelijk) thuiswerken voor jou ideaal.

Cognitief craften

Cognitief craften zorgt er voor dat je het beeld over de eigen job verandert. Dit doe je door het doel of de betekenis van je eigen functie te herinterpreteren. Negatieve aspecten van de job bekijk je zo vanuit een andere invalshoek waardoor je je eigen job terug kan waarderen.

Taakgericht craften

Bij taakgerichte crafting breng je veranderingen aan in het takenpakket en de taakinhoud, bijvoorbeeld door de hoeveelheid of  het type taken aan te passen 

Voordelen van jobcraften

Waarschijnlijk herken je het wel: als je de ruimte en het vertrouwen krijgt van je werkgever, dan ga je vanzelf de dingen doen waar je goed in bent en energie van krijgt. Met andere woorden, je brengt balans aan in je competenties, autonomie en behoeften enerzijds, en eisen van het werk anderzijds.

Dat leidt tot meer werkplezier en heeft een positieve invloed op jouw motivatie. Je zorgt er ook voor dat je meer gedaan krijgt (vindt de baas ook fijn). En zeg nou zelf, dat klinkt toch goed!?

Breng je huidige werksituatie in kaart

Ben jij enthousiast en wil je aan de slag met jobcrafting? Breng dan eerst jouw huidige functie, takenpakket en werksituatie goed in kaart. Dit wordt het uitgangspunt voor de veranderingen die nodig zijn. Vraag gerust aan jouw werkgever/leidinggevende om je hierbij te helpen en zij kunnen ook als klankbord te fungeren.

Noteer zowel de grote als de kleine taken; wees daarbij niet te generalistisch en vermijd elk oordeel of waardering. Neem in je overzicht ook de werkzaamheden mee die niet in je functieprofiel staan, zoals je lidmaatschap van de OR of je bijbaan als redacteur van het personeelsblad.

Soort taken veranderen

De aanpassingen van je taken kunnen gaan over het aantal, de grootte en het soort taken. Je kunt dan denken aan de volgende opties:

• betekenisvolle taken toevoegen
• zware taken afstoten
• versnipperde taken samenvoegen  
• zware taken met collega’s delen.

Sleutelen aan je persoonlijke behoeftes & eigenschappen

Als jij begint aan jobcrafting dan is het belangrijk om aan zelfreflectie te doen. Wat is voor jou belangrijk? Wat zijn jouw kernwaarden? En welke sterke kanten en eigenschappen heb jij? Als jij dit duidelijk hebt, dan weet je ook wat voor jou belangrijk is en wat er nodig is om blij te worden van jouw baan. Zo kun je jouw passie vinden.

Welke waarde hecht jij aan het werk dat je doet? Welke plaats neemt werk in je leven in? De plaats van werk in je leven is van groot belang voor de manier waarop je het uitvoert. Wat verwacht je van je werk; wat moet het je opleveren en wat mag het je kosten?

Het is goed om jezelf af te vragen in welke mate je dagelijkse werkzaamheden aansluiten bij het doel dat je hebt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie vormen van werkoriëntatie bij jobcraften:

• Werk als broodwinning. Je ziet je werk vooral als een manier om brood op de plank te krijgen. Het geeft je de mogelijkheid om buiten je werk die dingen te doen die je graag doet.
• Werk als een carrière. Je wilt hogerop en je ziet je werk als een manier om status en macht te vergaren. 
• Werk als roeping. Je ziet je werk als een middel om een bijdrage te leveren aan een betere wereld.

Welke werkoriëntatie past het meest bij jou? Welke het minst? Het kan zijn dat je werkoriëntatie en je interesses in de loop van de jaren zijn veranderd. Wellicht had je toen je net klaar was met je opleiding een meer op carrière gerichte werkoriëntatie, maar zie je door de komst van kinderen je werk nu als een middel om brood op de plank te krijgen. 

Bespreek veranderingen in de organisatie

Uiteraard dienen de aanpassingen met jouw directe collega’s besproken te worden. Het kan ook goed zijn om andere teams of afdelingen op de hoogte te brengen, zeker als een functie op enkele cruciale punten verandert.

Evalueer en stel veranderingen bij

Uiteraard plan je een evaluatiemoment om van beide kanten te kijken hoe het gaat en of de veranderingen het gewenste effect hebben. Het kan dan nodig zijn om de aanpassingen bij te stellen, bijvoorbeeld omdat ze in de praktijk niet realistisch blijken of tegenvallen. Jobcrafting is altijd een continu proces.

Belastende taken bij job crafting

Afhankelijk van jouw functie en branche waar je in werkt, heb je misschien te maken met belastende taken. Dan is het belangrijk om de taaklast te delen met jouw collega’s.

Ben jij bijvoorbeeld een verpleegkundige, dan heb je te maken met een aantal taken die fysiek belastend zijn. Denk hierbij aan het tillen van patiënten of het werken van nachtdiensten. Deze taken kunnen op een gegeven moment zijn tol eisen, maar door deze taken te delen met collega’s kan de belastbaarheid zodanig worden verdeeld dat het geen gezondheidsrisico meer vormt.