Bedrijfsplan

In de kern is een bedrijfsplan een document waarin wordt uitgelegd wat het bedrijf gaat doen, en hoe de bedenker het bedrijf gaat laten slagen. Hieronder wordt het bedrijfsplan praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige management tool. Met het 7 stappen plan kun je direct aan de slag en je eigen ondernemingsplan maken.

Wat staat er in een goed bedrijfsplan?

In een bedrijfsplan vertel je wat je gaat doen en hoe je dat gaat doen. Dit is eigenlijk de onderbouwing waarom jouw bedrijf een succes zal worden. Bedrijfsplannen dienen kort en bondig te zijn. Hier zijn twee redenen voor:

1. Niemand wil een bedrijfsplan van honderd pagina’s lezen
2. Het bedrijfsplan dient een hulpmiddel te zijn dat gebruikt wordt om een bedrijf op te starten, te runnen en te laten groeien. Het is dus een plan dat in de loop van de tijd vaker gebruikt wordt. Daarvoor moet het soms ook aangepast worden. Een te lang zakelijk plan is moeilijk om te herzien.

Hoewel er veel informatie wordt opgenomen in een traditioneel bedrijfsplan, kan het hele document in grofweg drie secties worden opgedeeld. Een goed bedrijfsplan maakt de intenties duidelijk van een bedrijf op de langere termijn, en geeft de lezer ervan in ieder geval een helder beeld van de volgende zaken:

1. Bedrijfsconcept

De eerste sectie beschrijft de branche, het bedrijf, de bedrijfsstructuur, jouw specifieke aanbod, en hoe de organisatie tot een succes gebracht gaat worden.

2. De markt

De tweede sectie beschrijft de markt. Potentiële klanten worden beschreven en geanalyseerd. Wie zijn de klanten? Waar zijn deze klanten? Waardoor kopen deze klanten dit product of deze service? In de sectie wordt ook een concurrentie analyse uitgevoerd. Dat is nodig om exact te weten hoe het bedrijf staat tegenover de concurrentie, en hoe het bedrijf zich moet positioneren om deze te verslaan.

3. Financiële situatie

Ten slotte bevat het bedrijfsplan een financiële sectie. Hierin wordt het financiële gedeelte van het ondernemingsplan besproken. Is jouw idee financieel haalbaar? De volgende zaken worden meestal opgenomen: inkomsten- en kasstroomoverzichten, de balans, verschillende financiële ratio’s zoals break-even analyses.

Heb je een financiering nodig en zoek je investeerders? Dan is dit onderdeel enorm belangrijk.

Daarnaast is het verstandig een SWOT-analyse toe te voegen; hiermee laat je zien dat je ook naar de kansen en bedreiging in de markt hebt gekeken, en naar de sterktes en zwaktes binnen je bedrijf.

Waarom maak je een bedrijfsplan? En waarom niet?

Je hebt een idee of concept en daarmee misschien wel een gat in de markt ontdekt. Enthousiast als jij bent, ga je het liefst gelijk aan de slag. Jij bent ervan overtuigd dat jouw bedrijf succesvol wordt.

Toch is het meestal verstandiger om bij de basis te beginnen. Bij het schrijven van een ondernemingsplan. Zodat je precies weet wat de slagingskans van jouw bedrijf is en waar je nog aan moet werken.

Het helpt je ook om nog eens kritisch naar jouw eigen ideeën te kijken en misschien levert het zelfs wel nieuwe inzichten op. Een ondernemingsplan is bovendien noodzakelijk als je een financieringsaanvraag voor een startkapitaal gaat doen.

De voordelen van het schrijven van een ondernemingsplan:

• Rust. In je ondernemingsplan houd je ook rekening met minder positieve scenario’s. Als je die hebt doorgerekend en meegewogen, hoef je niet direct in paniek te raken bij een wanbetaler of als je een klant kwijtraakt
• Op koers blijven. Je kunt altijd je bedrijfsplan erbij pakken als je de focus even kwijt bent. Ondoernemen is hard werken en voor je het weet ben je 80% van je tijd kwijt aan activiteiten of klanten waar je focus niet op moet liggen. Lees in het plan terug waarom je ook alweer de onderneming bent gestart en wat je inspiratie was.
• Strategie continu verbeteren. Welke goede punten kun je nog verder uitdiepen, welke zwaktes kun je oplossen door bijvoorbeeld oplossingen extern te zoeken.

Een realistisch beeld van jezelf – zowel als persoon als ondernemer – is van groot belang. Je ondernemingsplan is de basis van waaruit je kunt blijven innoveren.

Het schrijven van een bedrijfsplan is geen doel op zich

Zoals je hebt kunnen lezen heeft het maken van een ondernemingsplan veel voordelen. Toch zijn er ook situaties wanneer het weinig zinvol is. Het maken van een bedrijfsplan is namelijk een middel om je doel te bereiken en geen doel op zich. Daarom de volgende kanttekeningen:

• Zodra jij al je ziel en zaligheid besteedt aan het bedrijfsplan en hier een enorm document van maakt, dan is het niet leesbaar en niet praktisch je eenmaal de slag gaat. De wereld om je heen verandert snel en je zult het plan dus regelmatig moeten kunnen toetsen en aanpassen waar nodig.
• Als al jouw tijd opgaat aan het maken van het perfecte ondernemingsplan, terwijl jij ook tijd had kunnen besteden aan het werven van je eerste klanten, dan mis je kansen. Zorg dat je daar zo snel mogelijk mee begint zodat je geld gaat verdienen.
• En heb jij jouw plan klaar, maar verdwijnt het dan in een la en kijk je er nooit meer naar, dan ben je je doel voorbij gestreefd en zijn jouw inspanningen vrijwel zinloos geweest.

Conclusie

Het is zeker aan te raden om een gedegen ondernemingsplan te maken, maar maak het geen doel op zich. Zorg ervoor dat het een ‘levend document’ wordt dat je helpt om jouw doelstellingen te halen en dat je up to date houdt. Wees praktisch in plaats van perfectionistisch, je kunt het altijd nog bijstellen op basis van je voortschrijdend inzicht.

7 stappen voor een goed bedrijfsplan

Om een goed ondernemingsplan te maken, heb je een aantal stappen te zetten om alle benodigde informatie te verzamelen. Hieronder zie je de 7 stappen uitgelegd om dit voor elkaar te krijgen.

Stap 1: Marktonderzoek

Een marktonderzoek en marktanalyse laten zien of je doelstellingen haalbaar zijn. Met marktonderzoek breng je de marktpositie van je bedrijf in kaart. Het laat bijvoorbeeld zien hoe je je onderscheidt van de concurrentie, wie potentiële klanten zijn en hoe je deze klanten naar je bedrijf haalt.

Wie wil kan zelf aan de slag met marktonderzoek door deskresearch te doen. Of door via fieldresearch je idee voor te leggen aan potentiële klanten en leveranciers in een kwalitatief of kwantitatief onderzoek.

Bij deskresearch maak je gebruik van bestaande informatie. Bijvoorbeeld informatie die je online vindt. Dit vraagt wel een tijdsinvestering, omdat je de resultaten vervolgens ook goed moet analyseren.

Bij een kwalitatief onderzoek bevraag je diepgaand een beperkt aantal mensen. Bij een kwantitatief onderzoek verzamel je simpelere data onder een grote groep. Meestal in de vorm van cijfers.

Deelnemers benader je bijvoorbeeld telefonisch of via een online enquête. De resultaten uit je onderzoek kun je rangschikken en met elkaar in verband brengen. Zo kom je tot een marktanalyse.

Je kunt dit onderdeel eventueel uitbesteden, aan studenten of aan een marktonderzoeksbureau.

Stap 2: Concurrentieanalyse

Met een concurrentieanalyse zet je de sterke en zwakke punten van je bedrijf op een rij ten opzichte van je concurrenten.

Zoek allereerst uit wie ze zijn. Maak hierbij verschil tussen directe en indirecte concurrenten. Directe concurrenten bieden een product of dienst aan dat overeenkomt met jouw aanbod.

Indirecte concurrenten verkopen een product of dienst dat lijkt op jouw aanbod of hier een alternatief op is. Een indirecte concurrent kan ook in een regio gevestigd zijn waar jouw bedrijf zich juist niet op richt. Richt je met je onderzoek op je directe concurrentie.

• Als je weet wie je directe concurrenten zijn, beantwoord dan de volgende vragen:
• Welke concurrentie zitten waar? Bekijk de website van deze bedrijven en vraag eventueel aanvullende bedrijfsgegevens op uit het Handelsregister.
• Hoeveel andere ondernemers zijn er in de buurt gevestigd? Gebruik hiervoor de Locatiescan van de Kamer van Koophandel.
• Hoeveel andere ondernemers binnen mijn branche zijn er in de buurt? Hiervoor gebruik je KVK Bedrijventeller.
• Welke producten of diensten verkopen zij? Welke service leveren zij?
• Op welke doelgroep richten mijn concurrenten zich?
• Welke prijzen of uurtarieven berekenen ze? Geven ze korting? Vraag eens een offerte op. Hiermee krijg je waardevolle informatie.
• Wat is hun naamsbekendheid? En hoe maken zij reclame? Via social media, commercials of folders?

Zet vervolgens alle gegevens in een overzichtelijke concurrentiematrix. Zo kun je de concurrentiepositie van je bedrijf bepalen. Je zet daarvoor de sterke en zwakke punten op een rij. Zo ontdek je welke mogelijkheden jij kunt gebruiken voor je eigen bedrijf.

Stap 3: USP’s

USP staat voor Unique Selling Proposition (wordt ook wel Unique Selling Point genoemd). USP’s zijn eigenlijk de verkoopargumenten voor een product of dienst.

Vertel wat jouw toegevoegde waarde is. Je vertelt over wat jouw aanbod toevoegt voor de klant. Wat ga je doen om deze klanten een goed alternatief te bieden voor de huidige situatie dat anders is dan je concurrenten doen?

Argumenten die vaak als USP worden gebruikt zijn:

• Marktleiderschap (wij zijn de grootste)
• Prijs (wij zijn de goedkoopste)
• Kwaliteit of serviceniveau (wij zijn de beste / mooiste / meest uitgebreide / handigste)
• Innovativiteit (dit kan je alleen bij ons kopen)
• Doelgroep (dit product past bij jouw imago)

Het maken van een SWOT analyse helpt je bij het definiëren van je Unique Selling Proposition. In deze analyse zet je de Strengths, Weaknesses, Opportunities en Threats tegen elkaar af.

Stap 4: Doelgroep in kaart

Wie is de doelgroep van jouw bedrijf? Aan wie ga jij jouw product verkopen? Voor wie doe je het allemaal? Welke problemen ga jij met jouw product of dienst oplossen?

Zet dit op een rijtje en je zult zien dat jouw propositie nóg meer vorm gaat krijgen.

Stap 5: Marketingplan

Het hebben van een goed idee, product of dienst is geweldig, maar jouw potentiële klanten moeten wel weten dat deze ook daadwerkelijk bestaan en beschikbaar zijn. Daarom is een marketingplan cruciaal voor zakelijk succes en onderdeel van je ondernemingsplan.

Houd rekening met het feit dat marketing niet alleen reclame is. Marketing, of het nou gaat om positionering strategieën, public relations, of promotie, is een investering in de groei van jouw bedrijf. Enkele onderdelen van het marketingelement uit een ondernemingsplan zijn al opgenomen in stap 1: marktonderzoek.

Het marketinggedeelte van een bedrijfsplan richt zich met name op de vier onderdelen uit de marketingmix:

• Product: wat ga je verkopen en waarom kopen mensen dit?
• Prijs: welke prijs ga je vragen? En waar is deze prijs op gebaseerd?
• Promotie: hoe breng je je product of dienst naar de markt? Hoe zorg je ervoor dat ze jouw product of dienst leren kennen?
• Plaats: welke verkoopkanalen ga je gebruiken? Via een webshop, rechtstreeks of via tussenpersonen?

Stap 6: Financiële analyse

De verwachte financiële omstandigheden mogen niet ontbreken in het ondernemingsplan. En al helemaal niet als je investeerders zoekt omdat je een startkapitaal nodig hebt. Voor een financieel plan moet je denken aan:

• Het maken van een realistische inschatting van de kasstroom 
• Een winst-en-verliesrekening
• De balans
• Wat jij de potentiële investeerder op financieel gebied kunt bieden
• Wanneer denk jij dat je het break-even punt zult bereiken?
• Inzicht in de geschatte kosten zoals inkoop, personeel, vergunningen, financiering, verzekeringen en huur

Stap 7: Evaluatie

Nu je alle belangrijke elementen van het ondernemingsplan hebt, is het goed om een korte samenvatting te maken en tot een conclusie te komen. Maar daar houdt het niet op als je verstandig bent. Je gaat aan de slag, en je gaat resultaten boeken en tegenslagen ervaren.

Daarom is het heel nuttig om met een bepaalde regelmaat je oorspronkelijke plan te evalueren op basis van je resultaten. Kijk er weer naar met een frisse blik. Dit geeft je inzichten en het kan nodig zijn om op basis van dit voortschrijdende inzicht je ondernemingsplan aan te passen.

Aanvullende tips voor een bedrijfs-/ondernemingsplan

Alhoewel je met de 7 stappen alle benodigde informatie boven water hebt, zijn er nog een aantal tips om van deze informatie het volledige plan te maken:

1. Begin met een samenvatting

Het eerste echt belangrijke onderdeel van een goed businessplan is de samenvatting. Het is tevens het eerste dat de lezer daadwerkelijk zal lezen. Toch is het beter om ook de samenvatting achteraf te schrijven. Dat komt omdat je dan de details van jouw bedrijf beter kent, en beter voorbereid bent om de samenvatting te schrijven.

De samenvatting fungeert in het beste geval als een op zichzelf staand document dat de hoogtepunten van het gedetailleerd plan beschrijft. Het is heel gebruikelijk dat beleggers en investeerders alleen de samenvatting lezen wanneer zij jouw bedrijf evalueren.

Als de informatie uit de samenvatting hen aan staat volgt vaak een verzoek voor een pitch of een diepgaande financiële analyse. Een goede samenvatting kan er dus voor zorgen dat de investeerder verder leest, of het voorstel en plan direct afwijst.

Gebruik ongeveer een halve pagina om de volgende aspecten uit het ondernemingsplan toe te lichten:

• Omschrijf het bedrijf, de producten/diensten, de markt, concurrentievoordeel
• Financiële hoogtepunten zoals verwachte omzet- en winstcijfers
• Financiële overzichten zoals het benodigde kapitaal, onderpand, hoe financiële middelen worden ingezet
• Huidige zakelijke positie van het bedrijf, juridische vorm, eigenaars, belangrijke medewerkers onder je personeel
• Belangrijke hoogtepunten of resultaten zoals patenten op productontwikkelingen, resultaten van testmarketing

2. Doel van jouw onderneming beschrijven

In het eerste hoofdstuk van je businessplan kun je meteen de aandacht grijpen. Probeer dus in een korte beschrijving en je bedrijfsdoel zo concreet mogelijk te omschrijven.

Hiermee geef je in grote lijnen meteen een goede omschrijving van het doel van jouw onderneming. Waarom ga je dit bedrijf oprichten? Voor wie? Wat denk je daarmee te bereiken?

3. Informatie over de ondernemer en de onderneming

Deze informatie is een belangrijk onderdeel van het plan als je richting een bank of investeerder gaat. Is dit niet het geval, dan kun je dit achterwege laten.

Na de samenvatting, stel je jezelf en eventuele zakenpartners voor in het onderdeel ‘de ondernemer’. Hier vermeld je alle persoonsgegevens zoals je dat ook deels doet in een cv. Denk aan personalia, opleidingen, cursussen en werkervaring. Omschrijf hoe je jouw ondernemerskwaliteiten en talenten gaat inzetten om van de onderneming een succes te maken.

Naast informatie over jou als ondernemer, neem je ook informatie op over ‘De onderneming’. Hierin beschrijf je welke producten en diensten je gaat aanbieden en wat de onderneming uniek maakt. Geef daarnaast antwoord op vragen als:

• Waar ga je je vestigen?
• Voor welke rechtsvorm kies je?
• Wat zijn jouw bedrijfsdoelstellingen?
• Heb je vergunningen nodig?
• Welke verzekeringen heb je nodig?
• Wie verzorgt jouw administratie?

Na de samenvatting, het doel van jouw onderneming en eventueel het hoofdstuk over de ondernemer en de onderneming, ga je verder met het onderdeel over de markt.

Voorbeeld van een goed ondernemingsplan

Je kunt online diverse voorbeeld ondernemingsplannen vinden die je als basis kunt gebruiken. Er is zelfs een voorbeeld ondernemingsplan te vinden op branche niveau.

Alternatieven bedrijfsplan

Begin je heel klein en is er niet direct een noodzaak voor een uitgebreidere versie, dan kun je zelfs een ondernemingsplan maken op één A4-tje. Volg dan wel alle stappen, alleen werk je ze niet heel uitgebreid uit. Zo sta je toch stil bij alle aspecten heb je inzicht in de huidige situatie.

Er zijn ook bedrijven die voor jou een ondernemingsplan schrijven. Je zult natuurlijk op bepaalde gebieden nog steeds jouw input moeten geven. Nadeel is dat je hier minder van leert, en dat het niet ‘eigen’ is.

Een ander alternatief is om op bepaalde onderdelen van het plan hulp in te schakelen. Zo kun je een marketingbureau of een student inschakelen om te helpen bij het marketingplan, of een financieel expert bij het financieel plan. Hiermee hou je zelf toch de regie, wel zo fijn als jij gaat ondernemen.